Điều kiện nào thành nguyên đơn trong án hình sự?

admin @ nguontinviet.com

Không thừa nhận mình là nguyên đơn dân sự cũng tức là từ chối tham gia tố tụng nhưng tòa án vẫn xác định họ là nguyên đơn dân sự và tuyên bị cáo phải bồi thường. Đây không phải chỉ là vấn đề xác định tư cách tham gia tố tụng trong vụ án hình sự mà nó liên quan đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong vụ án hình sự, cần được làm rõ.

Theo Bộ luật Tố tụng hình sự, nguyên đơn dân sự là cá nhân, cơ quan hoặc tổ chức bị thiệt hại về vật chất do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Điều kiện cần và đủ để xác định nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự là: Bị thiệt hại về vật chất do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Thiếu một trong hai tiêu chí trên thì không thể là nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự được.

Nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự khác với nguyên đơn trong vụ án dân sự. Trong vụ án dân sự người khởi kiện yêu cầu tòa án bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình là nguyên đơn dân sự nhưng không phải người khởi kiện nào cũng bị thiệt hại; thiệt hại không chỉ là thiệt hại về vật chất mà còn có những thiệt hại khác, và nhất thiết không phải là thiệt hại do tội phạm gây ra. Còn nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự chỉ có một loại thiệt hại đó là thiệt hại về vật chất và thiệt hại đó chỉ do tội phạm gây ra.

Nếu bị thiệt hại nhưng người bị thiệt hại không có đơn yêu cầu bồi thường thì cũng không phải là nguyên đơn dân sự. Nếu cơ quan tiến hành tố tụng cứ gán ghép và xác định họ là nguyên đơn dân sự và triệu tập họ ra tòa là vi phạm tố tụng.

Nguyên đơn dân sự có thể đồng thời là người bị hại trong vụ án, trong trường hợp này thì họ có cả quyền của người bị hại và quyền của nguyên đơn dân sự. Tuy nhiên, họ chỉ sử dụng quyền của người bị hại khi tham gia tố tụng là đủ. Thực tiễn xét xử các cơ quan tiến hành tố tụng chỉ cần xác định họ là người bị hại mà không cần phải xác định họ là nguyên đơn dân sự vì không cần thiết.

Người đại diện hợp pháp của nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự là người đứng đầu các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, có đủ tư cách pháp nhân bị thiệt hại về vật chất do tội phạm gây ra; người được nguyên đơn dân sự ủy quyền; người bảo vệ quyền lợi của đương sự gồm: luật sư, bào chữa viên nhân dân hoặc một người khác được tòa án chấp nhận theo quy định tại Điều 42a Bộ luật Tố tụng hình sự.

Nếu cá nhân, cơ quan hoặc tổ chức tuy có bị thiệt hại nhưng họ không muốn tham gia tố tụng với tư cách là nguyên đơn dân sự thì cơ quan tiến hành tố tụng cũng không buộc họ phải tham gia tố tụng trong vụ án hình sự. Trong trường hợp này, tòa án phải tách phần dân sự trong vụ án hình sự để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự, nếu việc tách đó không ảnh hưởng đến trách nhiệm hình sự của bị cáo. Việc tham gia tố tụng đối với nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự là quyền chứ không phải nghĩa vụ; nếu xét thấy sự có mặt tại phiên tòa của họ là cần thiết để xác định sự thật vụ án thì tòa án chỉ có thể triệu tập họ đến phiên tòa với tư cách “người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án”.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân không nhận mình là nguyên đơn dân sự chỉ cần không làm đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Tòa án cũng không được xác định họ là nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự; nếu họ từ chối tham gia tố tụng thì người bảo vệ quyền lợi của đương sự cũng không được tham gia phiên tòa.

ĐINH VĂN QUẾ

Nguồn tin: http://ift.tt/1lfvH1X

Đăng ký: Bản tin Pháp luật